Εκκοκκισμός Βάμβακος

Ο εκκοκκισμός είναι η διαδικασία διαχωρισμού των συστατικών που περιέχονται στο άνθος του σύσπορου βαμβακιού, που είναι το νήμα και ο βαμβακόσπορος.Η εκκόκκιση είναι το πρώτο στάδιο επεξεργασίας του βαμβακιού μετά την πρωτογενή παραγωγή και την αγροτική καλλιέργεια.

Η συνολική διαδικασία επεξεργασίας στο εκκοκκιστήριο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για την ποιότητα της παραγόμενης ίνας, την ποιότητα της οποίας εγγυάται η Χρήστος Κλωναρίδης Α.Β.Ε.Ε.

Το σύσπορο βαμβάκι συλλέγεται από τους παραγωγούς με το χέρι ή με μηχανές, μεταφέρεται και αποθηκεύεται, στο Εκκοκκιστήριο Κλωναρίδη, σε αεριζόμενες αποθήκες.

Η παραγωγική διαδικασία ξεκινά με την τροφοδοσία του εκκοκκιστηρίου με σύσπορο βαμβάκι μέσω της ταινίας τροφοδοσίας. Το βαμβάκι περνά από δύο στάδια ξήρανσης με τη βοήθεια θερμού αέρα και ενδιάμεσα των δύο σταδίων ξήρανσης υπάρχει η γραμμή καθαρισμού, που απομακρύνονται τα κοτσάνια και οι ανεπιθύμητες ξένες ύλες. Στη συνέχεια το σύσπορο βαμβάκι καθαρίζεται εκ νέου και τροφοδοτείται στις εκκοκκιστικές μηχανές, όπου διαχωρίζεται σε καθαρό βαμβάκι και βαμβακόσπορο. Το καθαρό βαμβάκι που προκύπτει, απαλλαγμένο από σπόρους, οδηγείται στην πρέσα για δεματοποίηση και αποθήκευση και αφού καταγραφεί η ποιότητα του είναι έτοιμο να προωθηθεί στο εμπόριο.

Το εκκοκκιστήριο παράγει δύο προϊόντα με αξία: τις ίνες(νήμα) και τον βαμβακόσπορο.

Από το νήμα παράγεται κλωστή και τελικά ύφασμα, ενώ από τον βαμβακόσπορο, ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία, μπορεί να παραχθεί βαμβακέλαιο και ζωοτροφές.

Στη Χρήστος Κλωναρίδης Α.Β.Ε.Ε. προκειμένου να εξασφαλιστεί απόλυτα η ποιότητα, αλλά και η εμφάνιση του προϊόντος, ο εκκοκκισμός γίνεται σε εκκοκκιστήρια εξοπλισμένα με όλα τα απαραίτητα μηχανήματα και με την παρακολούθηση και φροντίδα έμπειρου προσωπικού. Έτσι, προκειμένου να καταστήσουν το μηχανικά συγκομισμένο βαμβάκι εμπορεύσιμο προϊόν, το εκκοκκιστήριο Κλωναρίδη κατά τον εκκοκκισμό του βαμβακιού διαχωρίζει το νήμα και το βαμβακόσπορο και ταυτόχρονα απομακρύνει τις ανεπιθύμητες ξένες ύλες (αφαιρούνται τα κοτσάνια και τα σκουπίδια), αποξηραίνει, καθαρίζει το βαμβακόσπορο, καθαρίζει τις ίνες φροντίζοντας ώστε αυτές να διατηρούν όσο είναι δυνατόν τις φυσικές τους ιδιότητες.

Το καλλιεργούμενο βαμβάκι είναι φυτό ετήσιο. Αποτελεί το κορυφαίο αγροβιομηχανικό προϊόν της Ελλάδας.

Το βαμβάκι είναι Αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό το ανήκει στην τάξη των Μαλαχωδών και στην οικογένεια των Μαλαχοειδών. Η επιστημονική του ονομασία είναι γοσύπιο και οι βλαστοί του διακλαδώνονται φτάνοντας σε ύψος το 1,5 μέτρο αλλά και τα 6 μέτρα στις δενδροειδείς ποικιλίες. Έχει φύλλα με μακρύ μίσχο, μεγάλα και με έλασμα. Στη βάση του μίσχου βρίσκονται δύο μικρά παράφυλλα συνήθως οδοντωτά. Τα άνθη βγαίνουν από τις μασχάλες των φύλλων και είναι μεγάλα, μοναχικά και παράγονται από ανθοφόρους οφθαλμούς. Οι ανθοφόροι οφθαλμοί στην αρχή τους μοιάζουν με μικρές πυραμίδες και στο στάδιο αυτό τα άνθη του λέγονται χτένια. Ο καρπός του είναι κάψα και έχει 8-10 σπόρια που περιβάλλονται από λευκές ίνες. Οι ώριμες ίνες αποτελούνται κατά μεγάλο ποσοστό από κυτταρίνη. Σήμερα το βαμβάκι καλλιεργείται σε πολλές χώρες της γης αλλά το μεγαλύτερο τμήμα της παραγωγής προέρχεται από το βόρειο ημισφαίριο.

Το βαμβάκι είναι φυτό απαιτητικό σε υψηλές θερμοκρασίες. Το καταλληλότερο κλίμα για τη σωστή ανάπτυξη του είναι μέτρια ζέστη και κρύα άνοιξη, συχνές βροχοπτώσεις όχι μεγάλης έντασης, όχι παγετός ή χαλάζι, δροσερό φθινόπωρο χωρίς πολλές βροχές και ζέστη, υγρό καλοκαίρι. Δυνατές σε ένταση βροχές μπορούν να καταστρέψουν τις ίνες του φυτού. Τα κατάλληλα εδάφη θεωρούνται αυτά που είναι αμμοπηλώδη με αρκετή ποσότητα αργίλου, οργανικές ουσίες και λίγο άζωτο και φώσφορο.

Επειδή το βαμβάκι είναι αρκετά ευαίσθητο φυτό η καταπολέμηση των ζιζανίων είναι αρκετά δύσκολη και η ύπαρξη τους μπορεί να μειώσει αισθητά την παραγωγή.

Στην Ελλάδα η καλύτερη εποχή για τη σπορά είναι από τις αρχές Απριλίου έως τα μέσα Μαΐου. Το όψιμο βαμβάκι σπέρνεται στις βόρειες περιοχές και το πρώιμο στις νότιες. Η θερμοκρασία κατά τη σπορά πρέπει να είναι γύρω στους 15 βαθμούς καθώς χαμηλότερες θερμοκρασίες καθυστερούν το φύτρωμα και οι σπόροι μπορεί να εμφανίσουν μύκητες. Το βαμβάκι δεν εξαντλεί το έδαφος από τα θρεπτικά του στοιχεία. Παρ όλα αυτά μερικές φορές χρειάζεται λίπανση με αζωτούχα λιπάσματα.
Η λίπανση αποτελεί ένα από τους βασικότερους παράγοντες που συντελούν στην αύξηση των στρεµµατικών αποδόσεων και την ποιοτική βελτίωση του βαµβακιού. Επίσης σημαντικό παράγοντα για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης αποτελεί και η άρδευση για την καλλιέργεια του βαμβακιού. Όταν χρειαστεί πότισμα τότε αυτό είναι καλό να γίνεται με τη μέθοδο της τεχνητής βροχής, δηλαδή ράντισμα όλου του φυτού.

Συγκομίζεται σύσπορο και μετά ακολουθεί διαχωρισμός των σπόρων από τις ίνες. Οι ίνες επεξεργάζονται περαιτέρω ανάλογα με το είδος του υφάσματος που θα παραχθεί και κατόπιν υφαίνονται.

Το βαμβάκι αποτελεί την πρώτη ύλη και τροφοδοτεί μια σειρά μεταποιητικών βιομηχανιών και βιοτεχνιών, όπως εκκοκκιστήρια, κλωστήρια, υφαντήρια, πλεκτήρια, βαφεία, εργοστάσια κατασκευής ενδυμάτων και ετοίμων βαμβακερών ειδών, σπορελαιουργεία, εργοστάσια ζωοτροφών προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας στην αλυσίδα παραγωγής, μεταποίησης, εκκόκκισης, επεξεργασίας, μεταφορών, αποθήκευσης, επεξεργασίας και εξαγωγών. Θεωρείται σημαντικό και εξαγώγιμο προϊόν για τη χώρα μας και συμπεριλαμβάνεται στα λεγόμενα βιομηχανικά φυτά.

Τα είδη που καλλιεργούνται σήμερα είναι τέσσερα.

• Αδρότριχο βαμβάκι ή Χνουδωτό βαμβάκι (Γοσσύπιον το αδρότριχον - Gossypium hirsutum) Το πιο κοινά καλλιεργούμενο δίνει πάνω από το 90% της παγκόσμιας παραγωγής. Είναι και το μοναδικό είδος που καλλιεργείται στην Ελλάδα. Το είδος αυτό είναι πολυετές αλλά στην Ελλάδα καλλιεργείται ως μονοετές γιατί δεν επιβιώνει σε κρύο χειμώνα. Οι ίνες που παράγει φτάνουν τα 45 χιλιοστόμετρα μήκος και χαρακτηριστικό του είναι το χνούδι που περικλείει τα σπόρια του. Τα άνθη του είναι λευκά όταν ανοίξουν αλλά στην πορεία αλλάζουν χρώμα και γίνονται κόκκινα ή μοβ. Είναι βαμβάκι υψηλής ποιότητας με μεγάλη αντοχή, ελαστικότητα, πολύ καλή στιλπνότητα και ομοιομορφία.
• Ποώδες βαμβάκι (Γοσσύπιον το ποώδες - Gossypium herbaceum) Βρίσκεται αυτοφυές στο Πακιστάν στην Ινδία και σε ορισμένες περιοχές της Αφρικής. Παλαιότερα η καλλιέργεια του ήταν πολύ διαδεδομένη αλλά σήμερα οι καλλιέργειες του αντικαταστάθηκαν από το χνουδωτό βαμβάκι που είναι πολύ καλλίτερης ποιότητας. Στην Ελλάδα το καλλιεργούσαν μέχρι το 1950 στη Λιβαδειά όπου ήταν γνωστό με την ονομασία Δαδιώτικο και στις Σέρρες.
• Βαρβαδεινό βαμβάκι (Γοσσύπιον το βαρβαδινόν - Gossypium barbadense) Πολυετή και ετήσια φυτά που τα περισσότερα είναι δενδροειδή και φτάνουν σε ύψος και τα 6 μέτρα. Η καταγωγή του είδους αυτού είναι η λατινική Αμερική και σήμερα καλλιεργείται στην Αίγυπτο, το Σουδάν, σε πρώην Σοβιετικές χώρες, στις Η.Π.Α., στη Βραζιλία και το Περού. Τα κλαδιά του βαμβακιού αυτού είναι πλάγια και τα φύλλα του έχουν μεγάλες σχισμές Τα σπόρια του είναι κυανού χρώματος και τα άνθη είναι κιτρινωπά με μία κηλίδα στη βάση του κάθε πέταλου. Οι ίνες του είναι οι μακρύτερες από όλα τα είδη και φτάνουν και τα 50 χιλιοστόμετρα είναι καλής ποιότητας , λεπτές και μαλακές.
• Δενδρώδες βαμβάκι (Γοσσύπιον το δενδρώδες - Gossypium arboreum). Βρίσκεται αυτοφυές στο Πακιστάν , τη Σρι Λάνκα και την Ινδία όπου θεωρείται ιερό φυτό γι αυτό βρίσκεται έξω από πολλούς ναούς. Οι ίνες του είναι πολύ κοντές και όχι τόσο καλής ποιότητας γι αυτό η καλλιέργεια του είναι πολύ περιορισμένη.

Πηγές: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ & Gaia ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ